CMENTARZ EWANGELICKI W BIAŁEJ
"Ileż to znanych osób, wielkich w swoim czasie, burmistrzów, profesorów, fabrykantów, prawników, ludzi ze znamienitych rodów, rajców miejskich, pochowanych jest na tym cmentarzu! Odgrywali kiedyś wielką rolę w naszym mieście, decydowali, tworzyli, budowali, dawali pracę... Nadszedł w końcu czas, że musieli odejść, a na ich miejsce przyszli inni, których już także nie ma wśród żywych. Taki los czeka każdego z nas, a jednak mimo wszystko, my, ludzie wierzący nie musimy pogrążać się w rozpaczy wobec przemijania wiedząc, że Chrystus ukrzyżowany i zmartwychwstały Zbawiciel jest naszą jedyną nadzieją."
Proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Białej ks. Henryk Mach
Do roku 1783 zmarłych chowano na cmentarzu w miejscu, gdzie obecnie znajduje się kościół im. Marcina Lutra. Plac pod nowy cmentarz nabyła Gmina od Johanna Augustini'ego ewangelickiego postrzygacza sukna. 26 czerwca 1783 r. uroczyście poświęcono cmentarz ewangelicki w Białej. Pierwszy pochówek na cmentarzu miał miejsce kilka dni wcześniej. 21 czerwca 1783 r. pochowano zmarłą w 15 dniu życia Johanne córeczkę Jacoba Protznera. Pierwszym oficjalnie pogrzebanym był 12-letni Johann Gottlieb syn Andreasa Miltscha. Pierwszym dorosłym pochowanym na cmentarzu był Johann Thomke.
Wkrótce na skutek skarg katolickich mieszczan cmentarz zamknięto. Dopiero w 1789 r. wznowiono pochówki. Parafia, aby zapobiec kolejnym skargom, wzniosła wokół cmentarza mur. W roku 1867 poszerzono cmentarz o część wschodnią. Obok cmentarza znajdowała się parcela budowlana Parafii prawdopodobnie przeznaczona pod budowę kostnicy. Od roku 1867 cmentarz nie zmienił swojego kształtu. Ponownie otoczno go murem. Szczegółowe dyrektywy administracji cmentarza zawiera regulamin z 1929 r. Na co dzień na cmentarzu znajdował się strażnik, który dbał również o roślinność.
W okresie powojennym władze państwowe przystąpiły do niszczenia niemieckich napisów na nagrobkach. Dewastacja pomników przez zalanie ich czarną smolistą farbą miała miejsce w połowie 1946 r. Zaledwie 25% nagrobków pozostało niezniszczonych.
Na cmentarzu znajdują się m.in. najstarsze w mieście nagrobki z 1 połowy XIX w., okazały pomnik burmistrza Rudolfa Teodora Seelingera, obelisk z medalionem Jakuba Honela i liczne groby przemysłowców.
W przygotowaniu informacji korzystano z pracy Pani Ewy Janoszek i Pani Moniki Zmełty "Cmentarz Ewangelicki w Białej".
Według sporządzonej inwentaryzacji na dzień 1 sierpień 2016 r. na cmentarzu ewangelickim znajduje się 523 groby.